دیپ وب چیست؟

دیپ وب (Deep Web) که به آن «دیپ نت» نیز گفته می‌شود، عبارتی کلی است که به مجموعه‌ای از وب‌سایت‌های طبقه‌بندی نشده‌ای اشاره دارد که از چشم موتورهای جستجوی سنتی مانند گوگل و بینگ دور می‌مانند. دقیقا به همین دلیل، برای دسترسی به سایت‌های دیپ وب نیازمند طی کردن فرآیندی غیرخودکار هستید و نمی‌توان تنها با یک جستجوی ساده در جایی مثل گوگل، مقصد را پیدا کرد.

اگر به سراغ گسترده‌ترین معنای عبارت دیپ وب برویم، در واقع داریم راجع به اقیانوسی بی‌انتها از وب‌سایت‌های گوناگون صحبت می‌کنیم. اکثر این وب‌سایت‌ها در واقع پایگاه‌های داده یا سایت‌های اینترانت هستند و چنین مواردی نخستین چیزهایی نیستند که بعد از شنیدن عبارت «دیپ وب» در ذهن می‌آیند. اما حتی اگر پایگاه‌های داده و سایت‌های اینترانت را هم از معادله حذف کنیم، باز هم سایت‌های دیپ وب به مراتب بیشتری نسبت به سایت‌های عادی که در «اینترنت سطحی» (یا Surface Web) می‌یابیم، خواهیم داشت.

از جمله روش‌های پیدا کردن آدرس سایت‌های موجود در دیپ وب می‌توان به موتورهای جستجوی مخصوصی مانند Ahmia یا Torch، اطلاعاتی که دهان به دهان می‌شوند و همینطور فروم‌هایی در «اینترنت سطحی» (که در واقع به معنای همان اینترنت معمولی خودمان است) اشاره کرد.

البته نمی‌گوییم که تمام آن از چنین وب‌سایت‌هایی تشکیل شده که دسترسی به آن‌ها دشوار است. در واقع بسیاری از وب‌سایت‌هایی که به صورت عادی می‌توان از آن‌ها استفاده کرد یک آدرس دیگر با پسوند Onion (که معادلی برای com. یا net. در دیپ وب است) دارند که باعث می‌شوند قادر به یافتن همان سایت‌ها در محیط زیرین اینترنت باشید. از جمله وب‌سایت‌های این چنینی می‌توان به موتور جستجوی مشهور DuckDuckGo یا حتی وب‌سایت شبکه اجتماعی فیسبوک اشاره کرد.

مفاهیم دیپ وب

برای اینکه بتوان درکی جامع از نحوه کارکرد دیپ وب به دست آورد، ابتدا لازم است با برخی مفاهیم بنیادین اینترنت عادی آشنا شویم، خصوصا مفاهیمی که به موتورهای جستجو ارتباط دارند.

نمایه گذاری (Indexing)

نمایه‌گذاری (فهرست‌سازی) گام بعدی موتورهای جستجو به حساب می‌آیند. اگر بخواهیم خیلی کلی به این موضوع بپردازیم، فهرست‌سازی به معنای فرآیند ذخیره‌سازی و دسته‌بندی صفحات وب و سایت‌هایی که پیشتر توسط بات‌های خزنده پیدا شده‌اند. به این ترتیب وقتی کاربر به جستجو برای موضوعی خاص می‌پردازد، موتور جستجو به سرعت قادر به یافتن نتایج مرتبط با جستار او خواهد بود.

سایت‌هایی که در فهرست ذخیره‌سازی شده‌اند، سپس براساس فاکتورهای گوناگون رده‌بندی نیز می‌شوند. در واقع گوگل با همین فاکتورها تصمیم می‌گیرد که در صفحه نتایج جستجو، کدام سایت‌ها را بالاتر از موارد دیگر قرار و به شما نشان دهد.

کرالینگ

کرالینگ (یا Crawling به معنای خزیدن) فرآیندی است که موتورهای جستجو با بهره‌گیری از آن به جستجو در سطح اینترنت پرداخته و سایت‌ها و محتوای تازه را می‌یابند. این کار به کمک بات‌های خودکاری که «کراولر» یا «خزنده» نام دارند امکان‌پذیر می‌شود. فرآیند بدین شکل است که بات‌ها به سراغ وب‌سایت‌هایی که پیشتر توسط موتور جستجو شناسایی شده‌اند می‌روند و پیش از اینکه به سراغ سایت بعدی بروند، تمام لینک‌های موجود در آن را از نظر رد می‌کنند. این رویه سپس به همین شکل ادامه می‌یابد.

این اصلی‌ترین رویکرد موتورهای جستجو برای شناسایی برخی سایت‌ها و صفحات وب به خصوص است و سایت‌هایی مانند گوگل، صفحات وب تازه را به همین شکل به فهرست خود می‌افزایند. به همین شکل، کاربران نیز قادر به یافتن سایت‌های گوناگون به کمک موتورهای جستجو خواهند بود.

ارائه (Serving)

ارائه یا سروینگ آخرین مرحله در فرآیند عملکرد موتورهای جستجوی گوناگون مانند گوگل است. در این مرحله، گوگل جستاری که توسط کاربر جستجو شده را برمی‌دارد، مرتبط‌ترین نتایج را در فهرست خود می‌یابد و سپس صفحات وبی که به عنوان نتیجه به دست آورده‌ را اصطلاحا به کاربران «سرو» یا ارائه می‌کند.

تفاوت میان دارک وب و دیپ وب چیست?

عبارات «دارک وب» (Dark Web) و دیپ وب معمولا به‌گونه‌ای استفاده می‌شوند که گویی به موضوعی واحد اشاره دارند. با این حال حقیقت این است که تفاوتی اندک را میان این دو تکنولوژی شاهد هستیم. دیپ وب به مجموع صفحاتی اشاره دارد که در موتورهای جستجوی سنتی فهرست‌بعدی (Index) نشده‌اند، اما دارک معمولا برای اشاره مستقیم به آن بخش‌هایی از دیپ وب استفاده می‌شود که میزبان فعالیت‌های غیرقانونی هستند.

دیپ وب چه فرقی با اینترنت سنتی دارد؟

حالا که با کارکردهای زیرین اینترنت سنتی آشنا شده‌ایم، می‌توانیم به سراغ لایه‌های بالایی‌تر رفته و بهتر متوجه شویم چه چیزی آن را از اینترنت عادی متمایز می‌کند. از آنجایی که تمام سایت‌های دیپ وب از چشم بات‌های خزنده و فهرست‌های موتور جستجو دور هستند، می‌توانیم آن‌ها را «پنهان» به حساب آوریم.

این یعنی اگر بخواهید به سایتی که در دیپ نت واقع شده دست پیدا کنید، باید از پیش آدرس وب دقیق آن را بدانید یا از موتورهای جستجوی مخصوص دیپ وب استفاده کنید. طبیعتا موتورهای جستجوی سنتی مانند گوگل قرار نیست در این دنیا به شما یاری برسانند.

چطور با Tor به دیپ وب متصل شویم؟

اصلی‌ترین راه برای اتصال به دارک وب یا دیپ وب، استفاده از شبکه Tor است و این کار آن‌قدرها که ممکن است تصور کنید، پیچیده یا دشوار نیست. پیش از هرچیز باید به سراغ یک مرورگر وب بروید که قادر به بهره‌گیری از پروتکل Tor باشد.

برای این راهنما و به عنوان مثال به سراغ مرورگر Tor می‌رویم، اما برخی مرورگرهای دیگر (مانند Brave) نیز از پروتکل Tor پشتیبانی کرده و بدون هیچ مشکلی کار می‌کنند.از دیگر مرورگرهای سازگار می‌توان به Onion، فایرفاکس و کروم نیز اشاره کرد. اما برای استفاده از دو مورد آخر باید دو پلاگین جداگانه نیز دانلود کنید.

دانلود مرورگری که از Tor پشتیبانی کند

نخستین گام برای دسترسی یافتن به دارک وب یا دیپ وب با پروتکل Tor، دانلود صرف مرورگر از وب‌سایت Tor Project است. بعد از دانلود، فایلی با پسوند EXE. دریافت می‌کنید که باید روی کامپیوتر شما نصب شود.

اتصال به شبکه Tor

زمانی که مرورگر را باز کردید، پنجره‌ای به نمایش درمی‌آید که اجازه می‌دهد اتصال Tor خود را پیکربندی کنید. اما اکثر کاربران ترجیح می‌دهند از این مرحله به کل عبور کرده و روی دکمه Connect بزنند.

وارد کردن آدرس دیپ وبی که می‌خواهید به آن سر بزنید

پس از طی کردن مراحل قبلی، شاهد باز شدن پنجره‌ای خواهید بود که بسیار شبیه به یک مرورگر وب معمولی و سنتی است. از اینجا به بعد لازم است آدرس سایت دیپ وبی که می‌خواهید به آن سر بزنید را در اختیار داشته باشید. به این آدرس، «Onion Address» هم گفته می‌شود. وقتی آدرس مورد نظرتان را به دست آوردید، خیلی ساده آن را در نوار جستجو کپی و پیست کرده و دکمه Enter را بزنید. سایت مورد نظر سپس مثل یک سایت عادی در اینترنت سطحی بارگذاری می‌شود.

آینده برای دیپ وب چه شکلی است؟

تا زمانی که تقاضا برای گشت‌وگذار محرمانه در اینترنت وجود داشته باشد و مهم‌تر از این، امکان هاست کردن سایت‌ها به صورت ناشناس مهیا باشد، دیپ وب نیز به حیات ادامه می‌دهد. ساختار تمرکز زدایی شده دیپ وب باعث می‌شود که هیچ راهی برای «تعطیل کردن» آن وجود نداشته باشد. درست همانطور که نمی‌توان اینترنت معمولی را «حقیقتا» قطع کرد.