ftp چیست؟

پروتکل اف تی پی یا FTP در سال ۱۹۷۱ توسط Abhay Bhushan و تحت عنوان RFC114 منتشر شد. همانطور که از نام این پروتکل مشخص است، وظیفه انتقال فایل‌ها از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگری را برعهده دارد. این پروتکل با هدف ارائه روشی استاندارد برای انتقال فایل در شبکه ای کوچک از کامپیوترها ایجاد شد. این شبکه شامل چند مرکز نظامی، دانشگاهی و عده کمی از افراد می‌ شد. در ابتدای ایجاد این پروتکل شبکه از تعداد مشخص و کمی از کامپیوترها و کاربران تشکیل شده بود. به همین دلیل مسائل امنیتی در نسخه‌های اولیه پروتکل FTP از اهمیت چندانی برخوردار نبود.

اما به تدریج و با گسترش شبکه کامپیوتر و افزایش ناگهانی کاربران آن نیاز به در نظر گرفتن مسائل امنیتی احساس شد. بنابراین به منظور پر کردن این خلا امنیتی، بروزرسانی‌های RFC 2228 و RFC 2428 برای این پروتکل ارائه شدند. FTP یک پروتکل استاندارد بر پایه TCP/IP است. معمولا ارتباط در این پروتکل از طریق پورت‌های ۲۰ و ۲۱ برقرار می‌شود. پورت ۲۱ به منظور ارتباط میان سرور و کلاینت و پورت ۲۰ برای تبادل و ارسال فایل‌ها در شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

FTP چطور کار می‌کند؟

اگر بخواهیم طرز کار این پروتکل را به زبان خیلی ساده توضیح بدهیم، این پروتکل از دو اتصال به نام‌های کانال کنترل و کانال داده بهره می‌گیرد. کانال کنترل یک اتصال بین دو رایانه برقرار می‌سازد و عملیات احراز هویت را بر عهده دارد. کانال داده مسئول انتقال داده‌ها بین دو رایانه است.

منظور از پروتکل چیست؟

در چارچوب اینترنت و در مقیاس وسیع‌ترِ شبکه‌های ارتباطی، منظور از پروتکل، مجموعه خاصی از قواعد استاندارد است که به دو موجودیت امکان می‌دهند تا اطلاعات را مبادله کرده و بخوانند. اینترنت از پروتکل‌های متعددی تشکیل یافته است که همه آن‌ها طرز کار اینترنت را تعریف می‌کنند.

یکی از رایج‌ترین نمونه‌ها «پروتکل اینترنت» (Internet Protocol) یا به اختصار IP است که شیوه تحویل داده‌ها به نقاط اینترنتی با استفاده از نشانی‌های آی‌پی را توضیح می‌دهد.

FTPS چیست؟

FTPS اختصاری برای عبارت «پروتکل امن انتقال فایل» (File Transfer Protocol Secure) است. در پروتکل اولیه FTP بحث امنیت در نظر گرفته نشده بود. در واقع FTP بدون وجود لایه امنیتی دیگری که از سوی کلاینت FTP یا سرور FTP پیاده‌سازی شده باشد، یک پروتکل غیر امن محسوب می‌شود.

به همین جهت است که FTPS معرفی شد و موجب ایجاد امنیت لایه انتقال شده است که باعث می‌شود اتصال اینترنتی FTP کاربران با استفاده از الگوریتم‌های رمزگذاری رایج امن شود. FTPS هر دو کانال کنترل و داده را از ابتدا تا انتها رمزنگاری می‌کند و بدین ترتیب می‌توانیم مطمئن باشیم که اتصال ما امن است. FTPS با FTP معمولی سازگار است

SFTP چیست؟

SFTP اختصاری برای عبارت «SSH File Transfer Protocol» (پروتکل انتقال فایل روی SSH) است. SSH خود اختصاری برای عبارت «پروتکل پوسته امن» (Secure Shell Protocol) است و برای ایجاد امنیت برای اتصال‌های ناامن استفاده می‌شود. با این حال نباید SSH را با SSL یا HTTPS اشتباه بگیرید، چون این‌ها چیزهای متفاوتی هستند. بین SFTP با FTP و FTPS دو تفاوت مهم وجود دارند.

تفاوت نخست این است که SFTP از یک کانال منفرد رمزنگاری شده کنترل و داده استفاده می‌کند، در حالی که FTP از دو کانال بهره می‌گیرد. تفاوت دوم این است که SFTP همه داده‌ها از جمله اطلاعات احراز هویت را پیش از انتقال رمزنگاری می‌کند. این رمزنگاری مضاعف موجب می‌شود که لایه امنیتی بیشتری برای کاربران ایجاد شود و همچنین حریم خصوصی آن‌ها تقویت شود.

FTP چه کاربردی دارد؟

FTP، برای توسعه‌دهندگان وب، ابزاری است برای انتقال فایل‌ها از کامپیوتر محلی به سرور میزبان وب‌سایت. برای مثال اگر شما بخواهید سیستم مدیریت محتوا WordPress را بر روی سرور میزبان نصب کنید، برای انتقال فایل‌ها بین سرور و کامپیوتر به FTP نیاز خواهید داشت.

FTP در مواردی هم برای به اشتراک‌گذاری فایل‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال کاربری پس از آپلود فایل در سرور FTP، لینک دسترسی به آن را در اختیار سایر کاربران قرار می‌دهد. اگرچه این روش به اشتراک‌گذاری در دنیای سرویس‌های ابری متداول نیست اما برخی کاربران ترجیح می‌دهند تا با ایجاد میزبان (Host) برای فایل‌ها در سرور خانگی خود، سرویس FTP خود را راه‌اندازی کنند.

راه‌های استفاده از FTP

به صورت کلی سه راه برای استفاده از FTP وجود دارد که عبارتند از :

1. استفاده از نرم افزارهای گرافیکی : این روش از رایج‌ترین راه استفاده از FTP است. در این روش کاربر با نصب نرم افزارهایی مانند FileZilla، CuteFTP بر روی سیستم خود به راحتی می‌تواند به سرور FTP متصل شود. با استفاده از این نرم افزار‌ها کاربر می‌تواند به راحتی با عملیات کشیدن و رها کردن (Drag and Drop) فایل‌های خود را دانلود و یا آپلود کند. مزیت این روش عدم نیاز به دانش فنی است. زیرا محیط کار با نرم افزارها بسیار شبیه محیط پیش فرض سیستم عامل ویندوز می‌باشد.
2. استفاده از مرورگرهای اینترنتی : برای اتصال به سرورهای FTP می‌توان از مرورگرهای اینترنتی مانند کروم و فایرفاکس موزیلا استفاده کرد. در این روش کافیست که آدرس FTP یک سایت (ftp.7learn.com) را در مرورگر وارد شود، سپس نام کاربری و رمز عبور وارد شود. مرورگرها فقط قادرند فایل‌‌ها و محتویات فضای مورد نظر را نمایش دهند ولی قادر به آپلود و یا ارسال فایل نیستند. بنابراین استفاده از این روش برای جست و جو و یا خواندن فایل‌ مناسب است. همچنین این روش نسبت به روش اول از سرعت و امنیت پایین‌تری برخوردار است.
3. استفاده از خط فرمان (Command line) : در این روش می‌توان از خط فرمان سیستم عامل ها برای اتصال به سرور FTP استفاده کرد. اما این روش به دلیل نداشتن رابط گرافیکی کاربرپسند معمولا کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.